5 Pranas: శ్వాస తీసుకున్నప్పడు మన శరీరంలో ప్రవేశించే వాయువు.. శరీరంలో ప్రవేశించిన తర్వాత.. ప్రాణ, అపాన, వ్యాన, ఉదాన, సమాన అనే ఐదు వాయువులుగా మారుతుంది. వాటినే పంచప్రాణాలు అంటారు. వాటి వివరాలు
ప్రాణ వాయువు: శ్వాస ద్వారా హృదయానికి తర్వాత అన్ని శరీర కణాలకు చేరే వాయువు. ఇది లేనప్పడు.. ఆ జీవి చనిపోయినట్లు నిర్ధారిస్తారు.
అపాన : ఊపిరితిత్తులు, విసర్జన అవయవాలద్వారా వ్యర్ధ పదార్దములను శరీరం నుంచి బయటికి పంపే వాయువు
వ్యాన: శరీరం యొక్క సంకోచ వ్యాకోచాలకు కారణమయ్యే వాయువు.
ఉదాన: మాట్లాడేందుకు అవసరమైన, మాట్లాడినప్పడు విడుదలయ్యే వాయువు
సమాన: తీసుకున్న ఆహారం జీర్ణమవటానికి అవసరమయ్యే వాయువు
పైన చెప్పుకున్న పంచప్రాణాలలకు అనుబంధంగా మన శరీరంలో మరో 5 ఉపప్రాణాలుంటాయి. అవి.. నాగ, కూర్మ, కృకల, ధనంజయ, దేవదత్తం.
నాగ : త్రేన్పుగా వచ్చే గాలి
కూర్మ : రెప్పవేయటానికి కారణమైన గాలి
కృకల : తుమ్మినప్పడు బయటికి వచ్చే గాలి
ధనంజయ : హృదయ నాడులను మూస్తూ తెరుస్తూ ఉండే వాయువు. మనిషి చనిపోయాక కూడా ఇది శరీరంలో అలాగే ఉండి మృతదేహం ఉబ్బేలా చేస్తుంది.
దేవదత్తం : ఆవలించినప్పుడు విడుదల అయ్యే గాలి.