National Legal Services Day : 2023 నేషనల్ లీగల్ సర్వీసెస్ డే థీమ్.. “యాక్సెస్ టు జస్టిస్ ఫర్ ఆల్: లీగల్ అవేర్నెస్ ద్వారా అణగారిన వర్గాల సాధికారత.”
భారతదేశంలో ప్రతి సంవత్సరం నవంబర్ 9న జాతీయ న్యాయ సేవల దినోత్సవం జరుపుకుంటారు. లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీస్ యాక్ట్ 1987 అమల్లోకి వచ్చినందుకు గుర్తుగా లీగల్ సర్వీసెస్ డేను జరుపుకుంటారు. లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ యాక్ట్ లోని వివిధ నిబంధనలతో పాటు కక్షిదారుల హక్కులపై ప్రజల్లో అవగాహన కల్పించేందుకు జాతీయ న్యాయ సేవల దినోత్సవం ముఖ్యమైనది. ఈ దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని, న్యాయ సేవలపై అవగాహన కల్పించేందుకు సుప్రీం కోర్టు ప్రతి సంవత్సరం వివిధ రకాల కార్యక్రమాలను, ప్రచారాలను నిర్వహిస్తుంది. దీనిని విజయవంతం చేయడానికి రాష్ట్ర అధికారులతో పాటు సాధారణ ప్రజలు ప్రతి సంవత్సరం ఈ కార్యక్రమాలలో పాల్గొంటారు.
మహిళలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వికలాంగులు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు, ప్రకృతి వైపరీత్యాల బాధితులు, మానవ అక్రమ రవాణా బాధితులతో సహా బలహీన, పేదవారికి సహాయాన్ని అందించాలనే ఉద్దేశంతో జాతీయ న్యాయ సేవల దినోత్సవం ప్రారంభించారు.
సమాజంలోని అట్టడుగు వర్గాలకు మద్దతుగా నిలవడానికి సుప్రీంకోర్టు దీనిని ప్రారంభించింది. సమాన హక్కులు కల్పించడం ద్వారా పేదవారికి న్యాయం జరుగుతుందని సుప్రీం కోర్టు ఉచిత న్యాయ సేవలను అందించడానికి నిర్ణయం తీసుకుంది. ప్రజలకు చట్టపరమైన హక్కుల గురించి అవగాహన కల్పించడం దీని లక్ష్యం. లీగల్ రిప్రజెంటేటివ్ ను కొనుగోలు చేయలేని వారికి ఉచిత న్యాయసహాయ కౌన్సిలింగ్ కు కూడా ఈ చట్టం నిబంధనలు కల్పిస్తుంది.
జాతీయ న్యాయ సేవా దినోత్సవం, పౌరులకు సమాచారం అందించడంతో పాటు, సమాజంలోని బలహీన వర్గాలకు చెందిన వారికి ఉచిత న్యాయ సేవలను ప్రోత్సహించడానికి కూడా పనిచేస్తుంది. జాతీయ న్యాయ సేవల దినోత్సవం.. భారతదేశ న్యాయ వ్యవస్థతో ఏర్పడిన సమస్యలు.. వాటిని లేవనెత్తడానికి , ఆ సమస్యలను సరిదిద్దడానికి ఒక పరిపూర్ణ అవకాశాన్ని అందిస్తుంది. పౌరులకు సత్వర, సమర్థవంతమైన న్యాయం అందించేందుకు లోక్ అదాలత్ ల ఏర్పాటుకు ఇది దోహదపడుతుంది.
భారతదేశంలో ‘ఉచిత న్యాయ సేవలు’ అందించే సంస్థలు
నేషనల్ లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ.. లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ యాక్ట్ 1987 ప్రకారం దీన్ని ఏర్పాటు చేశారు. భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి ప్యాట్రన్-ఇన్-చీఫ్.
స్టేట్ లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ.. దీనికి రాష్ట్ర హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి నేతృత్వం వహిస్తారు, ఆయన దాని ప్యాట్రన్-ఇన్-చీఫ్.
జిల్లా లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ.. జిల్లా జడ్జి దీనికి ఎక్స్ అఫీషియో చైర్మన్ గా ఉంటారు.
తాలూకా/సబ్ డివిజనల్ లీగల్ సర్వీసెస్ కమిటీ.. దీనికి సీనియర్ సివిల్ జడ్జి నేతృత్వం వహిస్తారు.
హైకోర్టు లీగల్ సర్వీసెస్ కమిటీ.
సుప్రీంకోర్టు లీగల్ సర్వీసెస్ కమిటీ.
న్యాయ సేవలను సజావుగా నిర్వహించడానికి ప్రభుత్వం గ్రాంట్-ఇన్-ఎయిడ్, ఇతర లాజిస్టిక్ సపోర్ట్ రూపంలో ఈ అధికారులందరికీ మద్దతు ఇస్తుంది.
లీగల్ సర్వీసెస్ అధికారుల పనితీరును కూడా పర్యవేక్షిస్తారు. నేషనల్ లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ.. ఒక నిర్దిష్ట నెలలో చేపట్టే అన్ని కార్యకలాపాలను హైలైట్ చేస్తూ అన్ని రాష్ట్ర లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీల నుంచి నెలవారీ కార్యాచరణ నివేదికలను అందుకుంటుంది.